بیماری التهاب روده یا IBD ، همچون اژدهایی پنهان در دستگاه گوارش، آرامش را از زندگی بسیاری از افراد ربوده است. این بیماری مزمن، با التهاب و درد در بخشهای مختلف دستگاه گوارش، کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. اسهال مداوم، درد شکمی طاقتفرسا، خونریزی مقعدی و خستگی مفرط، تنها گوشهای از رنجهای پنهان مبتلایان به IBD است.
اما تسلیم شدن در برابر این اژدهای پنهان، راه حل نیست. در این محتوا با بررسی علل، علائم و روشهای مدیریت و کنترل IBD، به جنگ این بیماری طاقتفرسا خواهیم رفت.
التهاب روده چیست؟
التهاب روده یا IBD به گروهی از بیماریها گفته میشود که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش میشوند. این بیماریها میتوانند هر قسمتی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد را تحت تاثیر قرار دهند.
شایعترین نوع بیماریهای التهابی روده عبارتند از:
- کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis)
این بیماری باعث التهاب و زخم در روده بزرگ میشود.
- بیماری کرون (Crohn’s disease)
این بیماری میتواند هر قسمتی از دستگاه گوارش را درگیر کند، اما بیشتر در روده کوچک و انتهای روده بزرگ دیده میشود.
علائم التهاب روده چیست؟
علائم بیماریهای التهابی روده (IBD) میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و بسته به نوع بیماری و شدت آن متفاوت باشد.
علائم شایع IBD عبارتند از:
اسهال:
اسهال یکی از شایعترین علائم IBD است. اسهال میتواند آبکی، خونی یا مخاطی باشد.
درد شکم:
درد شکم میتواند در هر نقطه از شکم رخ دهد.
خونریزی مقعدی:
خونریزی مقعدی میتواند به صورت رگههای خونی در مدفوع، خونریزی روشن قرمز یا مدفوع سیاه باشد.
کاهش وزن:
کاهش وزن بدون دلیل میتواند نشانه التهاب روده باشد.
خستگی:
خستگی میتواند یک علامت شایع IBD باشد و میتواند انجام فعالیتهای روزمره را دشوار کند.
تب:
تب میتواند نشانه عفونت یا التهاب باشد.
علائم کمتر شایع IBD عبارتند از:
- درد مفاصل: درد مفاصل میتواند در افراد مبتلا به IBD رخ دهد.
- یبوست: یبوست میتواند در افراد مبتلا به IBD رخ دهد، به خصوص در افراد مبتلا به بیماری کرون.
- کمخونی: کمخونی میتواند در افراد مبتلا به IBD رخ دهد، به خصوص در افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو.
- زخمهای دهانی: زخمهای دهانی میتوانند در افراد مبتلا به IBD رخ دهد.
- مشکلات بینایی: مشکلات بینایی میتواند در افراد مبتلا به IBD رخ دهد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم IBD، به خصوص اگر شدید یا مداوم باشند، باید به پزشک مراجعه کنید.
*نکته: علائم IBD میتواند شبیه به علائم سایر بیماریها باشد، بنابراین تشخیص دقیق توسط پزشک مهم است.
علت التهاب روده چیست؟
علت دقیق بیماریهای التهابی روده (IBD) ناشناخته است، اما عوامل متعددی در بروز آن نقش دارند، از جمله:
- عوامل ژنتیکی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به IBD باشد، شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.
- عوامل محیطی: عواملی مانند رژیم غذایی، سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض آنتیبیوتیکها ممکن است در بروز IBD نقش داشته باشند.
- سیستم ایمنی بدن: سیستم ایمنی بدن در افراد مبتلا به IBD به طور غیرطبیعی به سلولهای سالم روده حمله میکند و باعث التهاب میشود.
چه کسانی بیشتر دچار التهاب روده میشوند؟
عوامل متعددی میتوانند خطر ابتلا به IBD را افزایش دهند، از جمله:
- سن: التهاب روده بیشتر در افراد بین 15 تا 35 سال رخ میدهد.
- نژاد: افراد سفیدپوست بیشتر در معرض خطر ابتلا به IBD هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به IBD باشد، شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.
- محل زندگی: التهاب روده در کشورهای توسعه یافته بیشتر شایع است.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری کرون را افزایش میدهد.
- مصرف آنتیبیوتیکها: مصرف آنتیبیوتیکها در دوران کودکی ممکن است خطر ابتلا به IBD را افزایش دهد.
عوامل خطر ابتلا به IBD را میتوان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد:
- عوامل قابل تغییر: مانند رژیم غذایی، سیگار کشیدن و مصرف آنتیبیوتیکها
- عوامل غیرقابل تغییر: مانند سن، نژاد و سابقه خانوادگی
با اصلاح عوامل قابل تغییر، میتوانید خطر ابتلا به IBD را کاهش دهید.
مدیریت و کنترل بیماری التهاب روده
همانطور که می دانید، بیماری التهاب روده یا IBD می تواند کیفیت زندگی افراد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. اما خبر خوب این است که با مدیریت و کنترل مناسب، می توان علائم این بیماری را به حداقل رساند و زندگی سالم و پرباری داشت.
یکی از مهم ترین راه های مدیریت IBD، اصلاح رژیم غذایی است. مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی نقش مهمی در بروز و تشدید علائم التهاب روده دارد. با حذف یا محدود کردن غذاهایی که باعث تحریک علائم می شوند، می توانید به طور قابل توجهی به بهبود کیفیت زندگی خود کمک کنید.
ما در باری دایت، با ارائه برنامههای غذایی تخصصی و متناسب با شرایط هر فرد، به شما در مدیریت و کنترل IBD از طریق اصلاح رژیم غذایی کمک خواهیم کرد. ما با در نظر گرفتن علائم، نوع بیماری، سابقه پزشکی و نیازهای فردی شما، بهترین برنامه غذایی را برایتان طراحی خواهیم کرد.
راه های پیشگیری از بیماری التهاب روده
با وجود اینکه علت دقیق بیماری التهاب روده (IBD) ناشناخته است، اما راهکارهایی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری یا کاهش خطر عود آن وجود دارد. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره میکنیم:
تغذیه سالم:
- مصرف غذاهای غنی از فیبر: فیبر به حفظ سلامت روده و بهبود عملکرد سیستم گوارش کمک میکند. منابع خوب فیبر شامل میوهها،
سبزیجات، حبوبات و غلات سبوسدار هستند.
- مصرف غذاهای پروبیوتیک: پروبیوتیکها باکتریهای مفید روده هستند که به حفظ تعادل میکروبیوتای روده کمک میکنند. ماست، کفیر، کلم ترش منابع خوبی از پروبیوتیکها هستند.
- مصرف غذاهای آنتیاکسیدان: آنتیاکسیدانها به محافظت از سلولها در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک میکنند. میوهها، سبزیجات و چای سبز منابع خوبی از آنتیاکسیدانها هستند.
- محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده: غذاهای فرآوری شده اغلب سرشار از چربیهای اشباع شده، قند و نمک هستند که میتوانند التهاب را در بدن افزایش دهد.
ورزش منظم:
ورزش منظم به بهبود سلامت عمومی بدن و تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. سعی کنید حداقل 30 دقیقه در روز، 5 روز در هفته فعالیت ورزشی داشته باشید.
کنترل استرس:
استرس میتواند علائم التهاب روده را تشدید کند. تکنیکهای مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق میتوانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند.
ترک سیگار:
سیگار کشیدن خطر ابتلا به IBD را افزایش میدهد و علائم آن را تشدید میکند. اگر سیگاری هستید، ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که میتوانید برای سلامتی خود انجام دهید.
مصرف مکملها:
برخی از مکملها مانند ویتامین D، اسیدهای چرب امگا 3 و پروبیوتیکها ممکن است در پیشگیری از IBD یا کاهش خطر عود آن مفید باشند. قبل از مصرف هر گونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
بهداشت فردی:
رعایت بهداشت فردی مانند شستن مرتب دستها، به خصوص بعد از استفاده از توالت و قبل از غذا خوردن، میتواند به جلوگیری از عفونتهای روده که ممکن است خطر ابتلا به IBD را افزایش دهد.
با رعایت این راهکارها میتوانید تا حد زیادی خطر ابتلا به بیماری التهاب روده را کاهش دهید یا از عود آن پیشگیری کنید.
بیماری التهاب روده یا IBD اژدهایی پنهان در گوارش است که رنج و درد را به زندگی بسیاری از افراد میآورد. اما تسلیم شدن در برابر این اژدها، راه حل نیست.
با اصلاح رژیم غذایی، ورزش منظم، کنترل استرس، مصرف مکملهای مناسب و مراجعه منظم به پزشک، میتوان با اژدهای IBD جنگید و کیفیت زندگی را به طور قابل توجهی ارتقا داد.
به یاد داشته باشید، هرگز تسلیم نشوید. جامعه بزرگی از مبتلایان به IBD در کنار شما هستند و پزشکان و متخصصان تغذیه با دانش و تخصص خود، شما را در این مسیر یاری خواهند کرد.
ما در یاری دایت، با ارائه برنامههای غذایی تخصصی و متناسب با شرایط هر فرد، به شما در مدیریت و کنترل IBD از طریق اصلاح رژیم غذایی کمک خواهیم کرد.
در صورت نیاز به مشورت میتوانید از طریق واتساپ یا اینستاگرام با یاری دایت در ارتباط باشید.